کلیه‌ها دو ارگان لوبیای شکل هستند که در قسمت تحتانی شکم و در دوطرفه ستون مهره‌ها قرار دارند و سایز آن‌ها به اندازه یک مشت است. کار اصلی آن‌ها پاک سازی و تصفیه خون است. از بین بردن ضایعات و ایجاد ادرار از دیگر وظایف کلیه به شمار می‌رود. سرطان کلیه به این ارگان آسیب میزند و در عملکرد آن اختلال ایجاد میکند.
سرطان کلیه چیست؟
سرطان سلول‌های کلیوی بیماری است که در آن سلول‌های کلیه به شکل تومور، شروع به رشد بدخیم و خارج از کنترل می‌کنند. اکثر سرطان‌های کلیوی در مراحل اولیه در لوله‌های کلیه ظاهر می‌شوند. این نوع از سرطان، سرطان سلول‌های کلیوی نامیده میشود. خوشبختانه سرطان کلیه قبل از سرایت کردن به سایر بخش‌های بدن قابل تشخیص است و اگر به موقع و زود تشخیص داده شود قابل درمان خواهد بود. تومورهای کلیه قبل از تشخیص سرعت رشد بالایی دارند.
پزشکان اطلاعی درباره چگونگی بروز سرطان کلیه ندارند اما برخی عوامل خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال سرطان کلیه در افراد بالای ۴۰ سال بیشتر اتفاق می‌افتد. در ادامه مطلب برخی دیگر از عوامل خطرناک سرطان کلیه را ذکر می‌کنیم.
کلیه‌ها و عروق خونی
- استعمال دخانیات:
خطر ابتلا به سرطان کلیه در افرادی که سیگار می‌کشند دوبرابر بیشتر از سایر افرادی است که استعمال سیگار ندارند.
- جنسیت:
احتمال ابتلا به سرطان کلیه در مردان تقریباً دو برابر زنان است.
- چاق بودن:
اضافه وزن، یکی از علل برهم خوردن تعادل هورمونی در بدن می‌باشد و این امر خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
- استفاده از مسکن‌ها برای کاهش درد به مدت طولانی:
درمان‌های خودسرانه و استفاده از داروهای ضد درد بدون تجویز دکتر، جزء مواردی هستند که احتمال بیماری را افزایش می‌دهند.
- ابتلا به بیماری‌های پیشرفته کلیه یا برای مدت طولانی دیالیز شدن
- داشتن شرایط ژنتیکی خاص: مانند برخی بیماری‌های نادر که باعث ایجاد کیست در بدن میشود.
- سابقه خطر سرطان کلیه در خانواده: این خطر در بین خانواده‌هایی که خواهر و برادر دارند بیشتر دیده میشود.
- قرار گرفتن در معرض بعضی مواد شیمیایی خاص: شامل آزبست، کادمیوم، حلال‌های آلی و حشره‌کش‌ها
- فشار خون بالا: پزشکان نمیدانند که فشار خون بالا یا داروهایی که برای درمان آن استفاده میشود منبع افزایش خطر به شمار می‌آید.
- سیاه پوست بودن: خطر ابتلا به بیماری در سیاهپوستان بیشتر از سایر نژادهاست و هنوز دلیل خاصی برای آن پیدا نشده است.
داشتن این علائم دلیل بر بیمار بودن شما و یا ابتلا شدن به سرطان نیست؛ همچنین امکان دارد شما هیچ کدام از این علائم را نداشته باشید و به سرطان کلیه مبتلا شوید.
علائم سرطان کلیه:
در بسیاری موارد افراد به سرعت متوجه علائم سرطان کلیه خود نمی‌شوند. هرچه تومرها بزرگتر می‌شوند علائم بیشتر ظاهر شده و احتمال ابتلا به سرطان بیشتر میشود:
- خون در ادرار
- دیده شدن توده در اطراف شکم
- از دست دادن اشتها
- درد در طرفین شکم که برطرف نمی‌شود
- کاهش وزن که بدون دلیل اتفاق می‌افتد.
- تب‌های ادامه دار که بر اثر سرماخوردگی و یا عفونت‌های داخلی نباشد.
- خستگی شدید
- کم خونی یا آنمی
- تورم در پاها
اگر سرطان کلیه در سایر بخش‌های بدن پخش شده باشد ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- تنگی نفس
- سرفه‌های خونی
- استخوان درد
چگونه متوجه شویم که دچار سرطان کلیه شده‌ایم:
اگر شماعلائم سرطان کلیه مثل درد پهلو، کاهش وزن، خستگی شدید دارید و یا پزشک شما در هنگام معاینات عمومی توده‌ای غیر عادی را پیدا کند و با عکس برداری و سایر آزمایشها وجود توده قطعی شود احتمالا دچار سرطان کبد شده‌اید. برای تأیید این احتمالات شما نیاز به آزمایش‌های بیشتری دارید.
زمانی که پزشک توده را لمس میکند سایر علائم، مثل تب یا فشار خون را چک میکند و درباره سایر بیماری‌های شما و درمان‌هایی که انجام داده‌اید سوال می‌پرسد.
برای تشخیص سرطان کلیه، پزشک آزمایش‌های زیر را تجویز میکند:
- تست ادرار که در آن گلبول‌های خونی وجود نداشته باشد.
- تست خون که عمل تصفیه خون و عملکرد کلیه درآن مشخص میشود.
- عکس برداری رنگی از کلیه
- در سونوگرافی با کمک امواج عکس‌هایی ثبت میشود که تومورهای کلیه را نشان می‌دهد.
- سی-تی اسکن با کمک اشعه ایکس و کامپیوتر عکس‌هایی با جزیئات ثبت ثبت میکند. سی-تی اسکن تقریبا جایگزین مناسبی برای سونوگرافی است که به کمک آن بتوان سرطان کلیه را تشخیص داد.
- MRI از دیگر ابزار عکس برداری است که به کمک امواج مغناطیسی عکس‌هایی با دقت زیاد ثبت میکند.
- تست تصلب شرایین کلیوی: در این آزمایش میزان خونرسانی به تومورها مورد بررسی قرار می‌دهند و به کمک آن میتوان تومورهای کوچک را تشخیص داد.
پی بردن قطعی به سرطان کلیه:
برخلاف بسیاری از سرطان‌ها که به کمک بیوپسی تشخیص داده می‌شوند، سرطان کلیه بدون نیاز به بیوپسی قابل تشخیص است اما گاهی برای تأیید تشخیص سرطان بیوپسی انجام میشود. پزشک به کمک سوزن بیوپسی تکه‌ای کوچک از کلیه را برداشته و زیر میکروسکوپ وجود سلول‌های سرطانی را بررسی میکند. نتیجه بیوپسی میزان پیشرفت سرطان کلیه را نشان می‌دهد. در اغلب موارد جراحان به راحتی توده سرطانی را برمی‌دارند.
زمانی که پزشک از وجود سرطان کبد مطمئن شد، آزمایش‌هایی را تجویز میکند که مطمئن شود سرطان به کلیه دیگر و یا سایر بخش‌های بدن منتقل شده یا نه؟ هنگامی که سلول‌های سرطانی از قسمتی شروع به گسترش می‌کنند، متاستاز اتفاق می‌افتد. با کمک سی-تی اسکن و MRI بررسی می‌کنند که آیا سرطان به ریه‌ها رسیده و یا خیر؟ این آزمایشها به پزشک کمک میکند تا میزان پیشرفت بیماری را تشخیص دهد.
مراحل سرطان کلیه چیست؟
مرحله یک:
یک تومور ۷سانتی یا کوچکتر که در یک کلیه قرار دارد.
مرحله دو:
یک تومور بزرگتر از ۷ سانت که در یک کلیه قرار دارد.
مرحله سوم:
توموری در یک کلیه و حداقل در یک غده لنفاوی مجاور
توموری که در رگ خونی اصلی کلیه و در نزدیکی غده لنفی قرار دارد.
تومور چربی اطراف کلیه که ممکن است غدد لنفاوی مجاور را درگیر کند.
توموری که به رگ‌های بالایی کلیه نفوذ میکند ولی وارد غدد فوق کلیه نمی‌شود.
مرحله چهارم:
سرطان پشت لایه چربی بافت اطراف کلیه پخش شده، و ممکن است به غدد لنفاوی مجاور نفوذ کرده باشد
سرطان به سایر ارگان‌های بدن مثل روده بزرگ، پانکراس و یا شش‌ها نفوذ میکند.
راه درمان برای سرطان کلیه چیست؟
اگر شما حتما بیمار هستید و میزان پیشرفت آن در بدن شما مشخص شده باشد، پزشک باید مراحل درمان را آغاز کند. گاهی برای اینکه از بیماری مطمئن شوید پزشک برای اطمینان خاطر بیشتر، شما به یک متخصص ارولوژی یا یک متخصص سرطان معرفی میکند. بسیاری از افراد به نظرات یک نفر اکتفا نمی‌کنند و حتما با دیگر پزشکان برای پیدا کردن بهترین راه درمانی مشورت می‌کنند.
بهبود سرطان کلیه با جراحی
سرطان کلیه از جمله سرطان‌هایی است که امکان عود کردن آن وجود دارد و باید بعد از درمان هم مرتب تحت نظر پزشک معالج بود اما با این وجود موادری کمی از این بازگشت سرطان گزارش شده است.
چندین راه درمانی استاندارد متفاوت برای درمان سرطان کلیه وجود دارد که جراحی اولین راه درمان آن است.
نوع جراحی بر اساس میزان پیشرفت سرطان در بدن شما انتخاب میشود:
در اولین نوع جراحی کلیه غده فوق کلیه و یا بافت اطراف آن خارج میشود و اغلب بافت وغدد لنفاوی از آن خارج میشود. این رایج‌ترین نوع جراحی سرطان کلیه است که از طریق یک برش کوچک و بالاپراسکوپی انجام میشود.
در جراحی نوع دوم: کلیه از بدن خارج میشود.
در جراحی نوع سوم، بخشی از کلیه که سلول‌های سرطانی به آن چسبیده از آن جدا میشود. این روش دربیمارانی که تومورهای کوچکتر از ۴ سانت دارند و ممکن است جراحی نوع اول به کلیه دیگر آسیب وارد کند انجام میشود.
تا زمانی که بخشی از یک کلیه فعالیت میکند میتوان با آن زنده ماند. اگر جراح هر دو کلیه شما را از بدن شما خارج کند یا آن‌ها کار نکنند، شما به دستگاه دیالیز ویا یک کلیه جدید نیاز دارید که خون شما را تصفیه و پاک کند. پیوند کلیه زمانی انجام میشود سرطان کلیه پیشرفت نکرده و به سایر بخش‌ها متاستاز نکرده باشد. اگر جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی جواب ندهد، پزشک راه‌های دیگری را انتخاب میکند:
سرما درمانی که برای از بین بردن تومور از آن استفاده میشود.
با استفاده از امواج بلند رادیویی و حرارت، تومورها را از بین می‌برند
آمبولیزاسیون شریانی که در آن مسیر خونرسانی به تومور را میبندند. این روش برای کوچک کردن تومورهای درون کلیه به کار می‌رود و قبل از جراحی از این روش استفاده می‌کنند.
درمان بیولوژیک برای سرطان کلیه:
در این روش با تقویت سیستم ایمنی بدن به مبارزه با سرطان کلیه میپردازند و سیستم ایمنی به گونه‌ای هدایت میشود که بر سلول‌های سرطانی اثر بگذارد. نمونه‌هایی از درمان بیولوژیک برای سرطان کلیه متاستاتیک شامل اینترفرون آلفا یا اینترلوکین است. انواع دیگری از سیستم‌های ایمنی درمانی برای درمان سرطان کلیه دیده میشود.
درمان هدفمند برای سرطان کلیه:
در این روش از داروها و یا مواد دیگر برای پیدا کردن و هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی با سمیت کمتر نسبت به سلول‌های طبیعی استفاده می‌کنند. یک نوع از این درمان به گونه است که در آن مسیر خون رسانی به تومور بسته میشود که تومور کوچک و یا رشد آن متوقف شود. زمانی که خون به تومور نرسد، تومور تغذیه نشده و در نتیجه کوچک میشود. نوعی دیگر از داروهای مهارکننده مولتی کیناز یا مهارکننده‌های تیروزین کیناز هستند. یکی از آن‌ها خوراکی و دیگری تزریقی است. این داروها مسیر خونرسانی به تومورها را که باعث رشد آن‌ها میشود مسدود میکند. هر یک از این داروها در کنترل جریان سرطان بر جایگاه خاصی اثر می‌کنند.
اشعه درمانی برای از بین بردن سرطان کلیه
روش درمانی به کمک اشعه‌های پر انرژی پرتو ایکس اغلب برای کسانی که علائم سرطان کلیه را دارند ولی امکان جراحی ندارند استفاده میشود. این اشعه برای از بین بردن سلول‌های سرطانی و یا کم کردن سرعت رشد آن‌ها استفاده میشود.
شیمی درمانی برای از بین بردن سرطان کلیه
در این روش درمانی برای کشتن سلول‌های سرطانی ویا جلوگیری از رشد آن‌ها از داروهای خاصی استفاده میشود. این روش درمانی بر سرطان کلیه بیش از سایر سرطان‌ها تأثیر می‌گذارد. شیمی درمانی بیشتر برای یک نوع خاص از سرطان که در آن سلول‌های اسپیندل وجود دارد، استفاده میشود.
اثر سنگ کلیه بر زندگی روزمره
تجمع بعضی از مواد در کنار یکدیگر در داخل کلیه کریستال‌هایی را تشکیل می‌دهد که به آن سنک کلیه گفته میشود. این سنگ‌ها ممکن است هر لحظه در قسمتی از دستگاه دفع ادرار شما مثل مجاری ادرار و مثانه حضورداشته باشند.
سنگ کلیه یکی از دردناک‌ترین بیماری‌هاست. دلایل سنگ کلیه با توجه به نوع سنگ متفاوت است. جنس بعضی از آن‌ها کلسیم، اوریک اسید، استرویت، کیستین است.
فاکتورهای خطرناک سنگ کلیه
بزرگ‌ترین خطر برای ایجاد سنگ کلیه، تولید کمتر از یک لیترادرار در روز است و در نوزادان نارس که مشکلات کلیوی دارند، شایع است. سنگ کلیه بیشتر در افراد بین سنین ۲۰ تا۵۰ سال اتفاق می‌افتد.
فاکتورهای متفاوتی میتواند احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش دهد. در آمریکا تعداد افراد سفیدپوستی که سنگ کلیه دارند بیشتر از افراد سیاه‌پوست است.
جنسیت در احتمال ابتلا به سنگ کلیه تأثیر دارد و بر اساس مطالعات مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به آن قرار دارند. سابقه خانوادگی در وجود سنگ کلیه نقش بسیار زیادی دارد.
پیشگیری از بروز سنگ کلیه:
هیدراته نگه دارشتن بدن یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه است. بر اساس گزارش‌های کلینیک مایو نوشیدن آب کافی در روز به طوری که منجر به تولید 2لیتر ادرار شود مورد نیاز بدن است.
اگر تمایل به خوردن آب ندارید میتوانید گاهی از آبمیوه بدون شکر و آب زنجبیل و یا اقسام جایگزین استفاده کنید. اگر سنگ مربوط به میزان پایین نمک اسیدسیتریک باشد میتوان با آب مرکبات به پیشگیری از آن کمک کرد..
پزشکان بعضی از داروها را برای جلوگیری از تشکیل سنگ‌های کلسیمی و اوریک اسید تجویز می‌کنند. اگر دچار سنگ کلیه هستید و یا احتمال مبتلا شدن شما زیاد است حتما با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین راه پیشگیری را پیدا کنید.
