سرطان سینه در سلولهای سینه شکل می‌گیرد. سرطان سینه هنگامی ظاهر می‌شود که تغییرات جهشی در ژنهایی که وظیفه رشد سلول را دارند رخ می‌دهد. این جهش‌ها باعث می‌شوند سلولها به روش کنترل نشده تقسیم و تکثیر شوند. به طور معمول، در سه ناحیه از سینه امکان بروز سرطان وجود دارد:۱. لوبول ها، غده هایی که شیر تولید می کنند. ۲. مجاری پستان، مسیرهایی که شیر را از غدد لوبول به سمت نوک پستان هدایت می‌کنند. ۳. بافت چربی یا بافت پیوندی فیبر درون پستان.
مطالعات جهانی نشان می‌دهد که سرطان سینه دومین عامل مرگ‌و‌میر در میان زنان آمریکایی و نیز اولین سرطان کشنده در میان زنان اروپایی است.
متأسفانه ابتلا به سرطان سینه روز به روز در حال افزایش می‌باشد. در‌‌‌ایران بیش از ۱۰ هزار بیمار سالیانه به سرطان سینه مبتلا می‌شوند وحدود۳ هزار نفر بر اثر سرطان پستان در زنان جان خود را از دست می‌دهند. به همین خاطر، بسیار مهم است که زنان به طور مرتب پستان خود را برای هرگونه تغییر زیر نظر پزشک متخصص بررسی کنند. در صورت تشخیص در مراحل اولیه، احتمال بهبودی این نوع سرطان بسیار زیاد است. با آگاهی از علائم و انجام تست غربالگری به موقع می‌توانیم روند بهبودی این بیماری را به سرعت افزایش دهیم. در موارد نادر، مردان نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند.
از کجا بدانم سرطان سینه دارم؟
سرطان سینه در اولین مراحل، ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد، در برخی موارد تومور سرطانی به حدی کوچک است که با دست قابل لمس نیست و نیاز به ماموگرافی برای تشخیص قطعی داریم. در زیر به برخی از علائم و نشانه‌های سرطان سینه اشاره می کنیم اما بدانید که اگر هر یک از این علائم را داشته باشید، لزوماً به معنای ابتلا به سرطان سینه نیست، حتی وجود توده در پستان نیز اگر توسط کیست خوش خیم ایجاد شده باشد باعث بروز مشکل سرطان پستان در زنان نمی شود.
علائم سرطان سینه
- تغییر در شکل و اندازه پستان
- قرمزی یا تشکیل حفره روی پوست پستان مانند پوست پرتغال
- پوسته پوسته شدن قسمت رنگی پوست اطراف نوک پستان
- تورم در قسمتی یا تمام پوست پستان
- توده یا تورم در زیر بغل
- ترشحات خونین از نوک سینه
- ترشح از نوک سینه
همانطور که گفتیم بیشتر توده های پستان سرطانی نیستند. با این وجود، در صورت مشاهده هریک از این نشانه‌ها در سینه، خانم‌ها باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنند.
انواع سرطان سینه :
انواع مختلفی از سرطان سینه وجود دارد ولی اغلب به دو دسته بزرگ تقسیم می شوند: سرطان سینه غیر تهاجمی و سرطان سینه تهاجمی. سرطان تهاجمی سینه به نوعی از سرطان گفته می شود که در آن سلول های سرطانی از داخل لوبول‌ها یا مجاری خارج شده و به بافت اطراف حمله می‌کنند. در این حالت احتمال انتقال سرطان به سایرقسمت های سالم بدن زیاد است. گاهی اوقات سلولهای سرطانی پستان با جریان خون و یا لنفاوی به سلولهای استخوانی و کبد می‌رود.
در نوع دیگر سرطان پستان در زنان، یعنی سرطان پستان غیر تهاجمی است، سلولهای سرطانی در محل خاصی از پستان باقی می مانند ، بدون اینکه به بافت های اطراف ، لوبول ها یا مجاری گسترش یابد.
از این دو دسته برای نامگذاری انواع سرطان سینه استفاده می‌شود.
سرطان مجرا در محل(DCIS): در این حالت سلولهای سرطانی محدود به مجاری داخل پستان می باشند و به بافت اطراف پستان نفوذ نمی کنند.
سرطان لوبولار درجا(LCIS): سرطانی است که در غده‌های تولید کننده شیر پستان شکل می‌گیرد. در این حالت سلولهای سرطانی به بافت اطراف خود حمله نمی‌کنند.
سرطان تهاجمی مجاری(IDC): شایعترین نوع سرطان پستان است، حدود ۸۰ درصد از سرطان های تهاجمی سینه از این نوع هستند. این نوع سرطان در مجاری شیرشروع می‌شود و سپس در اطراف پستان پخش می‌شود.
سرطان تهاجمی لوبولاری(ILC): ابتدا در لوبول‌های پستان شکل می‌گیرد و سپس به بافت اطراف حمله می‌کند.
انواع دیگری نیز وجود دارد که متدوال نیستند مانند: سرطان سینه التهابی، تورم سرطانی متاپلاستیک و …
6 عامل اصلی ابتدا به سرطان سینه
هنوز دلایل قطعی بروز سرطان سینه کشف نشده است ولی عوامل مشخصی وجود دارد که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. شامل :
۱. سن
افزایش سن خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد.
۲. جنسیت
زنان بیشتر از مردان در خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.
۳. سابقه خانوادگی
اگر مادر، خواهر یا دختر شما به خصوص در سنین جوانی به سرطان پستان مبتلا شده باشند، خطر ابتلا به این نوع سرطان در شما نیز وجد دارد. جهش‌های ژنی در برخی موارد می‌توانند از والدین به کودک منتقل شوند. اما جالب است بدانید ، اکثر افرادی که به سرطان پستان مبتلا هستند، سابقه خانوادگی این بیماری را ندارند.
عامل اصلی بسیاری از بیماریها چاقی است.
۴. اضافه وزن
چاقی بیش از حد خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد.
۵. بارداری
زنانی که فرزند اول خود را بعد از ۳۰ سالگی به دنیا می‌آورند و یا مادرانی که هیچ وقت باردار نمی‌شوند نسبت به سایر زنان بیشتر در خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.
۶. نوشیدن الکل
نوشیدن الکل خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد.
سایر عوامل هورمونی، سبک زندگی و … نیز از جمله علل ابتلا به سرطان سینه هستند اما هنوز مشخص نیست که چرا برخی از افراد که هیچ کدام از این فاکتور‌ها رو ندارند، به این بیماری مبتلا می‌شوند اما سایر افراد با فاکتور‌های خطر هرگز درگیر این بیماری نمی‌شوند.
سرطان سینه قابل درمان است؟
درمان سرطان پستان در زنان به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله: سن فرد بیمار، میزان حساسیت فرد به هورمون‌ها، سلامت عمومی فرد، اندازه و میزان گسترش تومور سرطانی.همه در انتخاب نوع درمان تأثیر بسزایی دارند.
گزینه‌های اصلی درمان این بیماری شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی و هورمون درمانی می باشد که با توجه به شرایط تومور و ترجیح بیمار اعمال می‌شود.
جراحی سرطان سینه
چندین نوع جراحی ممکن است برای از بین بردن تومورهای سرطانی به‌کارگرفته شود.
اولین روش لامپکتومی است که در آن تومور و برخی بافتهای اطراف آن را از بین می‌برند و بقیه پستان دست نخورده باقی می‌ماند.
دومین روش ماستکتومی نام دارد که جراح در این روش یک پستان یا هردو را برمی‌دارد. ماستکتومی پیشگیری کننده نیز در برخی موارد به توصیه پزشک و به انتخاب بیمار صورت می‌گیرد که در آن سینه‌ی سالم بیمار نیز برداشته می‌شود تا خطر ابتلا به سرطان پستان را دوباره کاهش یابد. پس از ماستکتومی ، جراح می تواند پستان را ترمیم کند تا طبیعی تر به نظر برسد. این عمل به فرد در مقابله با اثرات روانی برداشتن پستان کمک می‌کند.
بیوپسی غدد لنفاوی سنتینل نوعی دیگر از جراحی شمرده می‌شود که در آن گره لنفاوی سنتینل شناسایی، حذف و برای برسی به آزمایشگاه برده می‌شود که آزمایش شود آیا سلولهای سرطانی وجود دارند یا خیر! نتیجه منفی آزمایش نشان‌دهنده این هست که سرطان هنوز به غدد لنفاوی مجاور یا اندام های دیگر گسترش نیافته است و نتیجه مثبت آزمایش نشان می‌دهد که احتمالاً غدد لنفاوی مجاور و شاید سایر ارگان ها نیزدرگیر شده‌اند.
برش غدد لنفاوی زیر بغل نوعی دیگر از جراحی است که اصولاً در ادامه‌ی بیوپسی گره‌های سنتینل در صورت مثبت بودن جواب آزمایش توسط پزشک توصیه می‌شود.در این جراحی چندین گره لنفاوی در زیر بغل را از بین می‌ببرند که این کار مانع شیوع سرطان می‌شود.
از راه‌های درمان سرطان، شیمی درمانی است
شیمی درمانی سرطان سینه
شیمی درمانی یا دارو درمانی از نوع درمان‌های شایع سرطان است و اکثر افراد اسم این نوع درمان را برای حداقل یکبار شنیده‌اند.
ممکن است برخی از افراد از ابتدا فقط تحت شیمی درمانی قرار بگیرند ، اما این نوع درمان در اکثر موارد در کنار سایر روش های درمانی بخصوص جراحی استفاده می‌شود. بعضی اوقات نیز، پزشک ممکن است قبل از جراحی، شیمی درمانی را برای کوچک کردن تومور و آسان‌تر کردن برداشتن تومور سرطانی انتخاب کند. متاسفانه شیمی درمانی عوارض جانبی بسیاری دارد، بنابراین قبل از شروع این نوع درمان بیمار می‌باست با پزشک خود مشاوره‌ای در خصوص عوارض احتمالی داشته باشد.
پرتو درمانی سرطان سینه
پرتودرمانی نوعی دیگر از درمان است که از ابتدای بیماری سرطان پستان در زنان و یا یک یا چند ماه پس از عمل جراحی یا شیمی درمانی بر اساس تصمیم پزشک شروع می‌شود. پرتودرمانی شامل هدف قرار دادن تومور با دزهای کنترل شده اشعه است که سلولهای سرطانی را از بین می‌برد.
خوشبختانه علم پزشکی روز به روز در حال پیشرفت است. امروزه پیشرفت معالجه سرطان، پزشکان را قادر ساخته است که از داخل بدن، سرطان را تحت اشعه خود قرار دهند، به این نوع از پرتودرمانی، براکی‌تراپی گفته می‌شود. برای انجام براکی‌تراپی ، جراحان بذرهای رادیواکتیو را در داخل بدن در نزدیکی محل تومور قرار می‌دهند. دانه ها برای مدت زمانی کوتاه در نقطه مورد نظر می‌مانند و سلول های سرطانی را از بین می‌برند.
هورمون درمانی سرطان سینه
اگر نوع سرطان پستان بیمار به هورمون حساس باشد، پزشکان برای جلوگیری از بازگشت سرطان از روش هورمون درمانی یا در واقع انسداد هورمونی استفاده می‌کنند. از هورمون درمانی ممکن است برای درمان بعضی از انواع سرطان پستان به تنهایی نیز استفاده شود. استروژن و پروژسترون، دو هورمون زنانه هستند که رشد تومورهای سرطان پستان را تحریک می‌کنند. هورمون درمانی با مسدود کردن تولید بدن از این هورمون ها یا مسدود کردن گیرنده های هورمون مانع رشد سلولهای سرطانی می‌شود.
هورمون‌درمانی ممکن است روی باروری تأثیر بگذارد، بنابراین حتما در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
سرطان سینه قابل پیشگیری است؟
از آنجا که دلایل اصلی ابتلا به سرطان پستان هنوز ناشناخته است، نمی‌توان بطور کامل از روش‌های پیشگیری از آن اطلاع داشت اما مطالعات نشان داده‌اند ریسک ابتلا به این بیماری را می‌توان تا حد قابل توجهی کاهش داد.
رژیم غذایی برای مقابله با سرطان سینه
گرچه هیچ ماده غذایی بطور مشخص نمی‌تواند باعث سرطان سینه شده و یا از بروز آن جلوگیری کند ولی ارتباط بین این بیماری و رژیم غذایی را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. رژیم غذایی مناسب نه تنها احتمال ابتلا به این نوع سرطان را کاهش می‌دهد، بلکه بطور کلی سطح سلامتی بدن را افزایش می‌دهد.
بعنوان مثال رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان‌ها نقش زیادی بر سلامتی بدن دارد، آنتی اکسیدان ها به محافظت از سلولهای بدن در برابر رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی هستند که توسط سمومی مانند دود تنباکو تولید می‌شوند که علاوه بر افزایش ابتلا به سرطان، ممکن است به پیری زودرس و بیماری‌های قلبی نیز منجرشوند.
زنانی که رژیم غذایی مدیترانه‌ای به همراه روغن زیتون فرابکر(پرس سرد) و آجیل مخلوط می‌خورند خطر ابتلا به سرطان سینه را در خود کاهش می‌دهند. استفاده از غذاهای گیاهی مانند میوه و سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و آجیل بجای گوشت قرمز و استفاده از روغنهای فرابکر بجای روغنهای تصفیه به حفظ سلامتی بدن کمک می‌کند.
وجود فیبر در رژیم غذایی هر فرد روزانه ضروری است. فیبر در میوه‌ها، سبزیجات، غلات سبوس دار و حبوبات یافت می‌شود. وجود فیبر باعث هضم بهتر مواد غذایی شده و به سیستم گوارشی بدن کمک می‌کند تا استروژن اضافی را از بین ببرد. استروژن بیش از حد در بدن می‌تواند عاملی برای پیشرفت و شیوع برخی از انواع سرطان سینه باشد. نحوه اتصال فیبر به استروژن در روده نیز عاملی برای جلوگیری از جذب بیش از حد استروژن در بدن است.
وجود چربی در رژیم غذایی برای عملکرد صحیح بدن ضروری است، اما مصرف نوع مناسب آن بسیار مهم است. استفاده زیاد از چربی‌های مضر احتمال ابتلا به انواع سرطان را افزایش می‌دهد.گرچه این عامل هیچ وقت به تنهایی باعث بروز بیماری نمی‌شود ولی غذاهای چرب می‌توانند منجر به چاقی شوند و به نظر می‌رسد در افراد چاق خطر ابتلا به سرطان سینه بیشتر است.
ماهی آبهای سرد مانند ماهی قزل‌آلا و شاه‌ماهی حاوی یک چربی غیر اشباع سالم به نام امگا ۳ هستند. این چربی ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان کمک کند. چربی اشباع شده را به میزان کمتری استفاده کنید، میزان چربی اشباع در پشت لیبل‌های خوراکی ثبت شده است.گرچه در اکثر موارد عدم استفاده از چربی اشباع اجتناب‌ناپذیر است ولی می‌توانید میزان مصرف آن را کنترل کنید.
تاثیر مصرف الکل بر سرطان سینه
مطالعات گسترده‌ای در نقاط مختلف جهان حاکی از ارتباط بین مصرف بی‌رویه الکل و افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه است. الکل می‌تواند سطح استروژن بدن را بیش از حد افزایش دهد و موجب صدمات کبدی شود. زنانی كه سه نوشابه الكلی در هفته بنوشند، خطر ابتلا به سرطان سینه را 15٪ افزایش می دهند.
کاهش ابتلا به سرطان سینه با ورزش
از جمله فاکتورهایی که به عنوان محافظت در برابر سرطان سیمه در زنان شناخته می‌شوند بغیر از حفظ وزن سالم و تناسب اندام، انجام یک فعالیت بدنی مستمر است. ثابت شده است که ورزش منظم می تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را به اندازه یک سوم کاهش دهد.
ورزش منظم و شیوه زندگی سالم همچنین می‌تواند بدن شما را در مقابل تمام بیماریها مقاوم کند. ورزش علاوه براینکه یک راهکار پیشگیرانه در بروز سرطان است، بعد از ابتلا به سرطان نیز کمک بسیاری به فرد بیماری برای ایجاد انگیزه برای شروع مجدد یک زندگی سالم می‌کند.
زنان اگر دوران یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند، بسیار مهم است که سعی کنند به یک وزن متعادل رسیده و آن را حفظ کنند. دلیل آن این است که اضافه وزن باعث تولید بیشتر استروژن شده و همانطور که گفته شد استروژن خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد.
آیا مردها دچار سرطان سینه می‌شوند؟
سرطان سینه اکثراً در زنان مشاهده می‌شود اما در موارد نادری مردان نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند. بسیاری از مردم نمی‌‌دانند که مردان نیز دارای بافت سینه‌ای هستند، گرچه بافت پستان در مردان همانند زنان رشد نمی‌کند ولی می‌تواند سرطانی شود.
تحقیقات نشان می‌دهد سرطان سینه در مردان اصولاً بین سنین 60 تا 70 سال بروز پیدا می‌کند و زیر 35 سال به ندرت دیده شده است.
متاسفانه تشخیص این نوع سرطان در مردان دیرتر از زنان است. خوشبختانه مردانی که در مراحل اولیه ابتلا به سرطان از بیماری خود آگاه می‌شوند شانس خوبی برای درمان بموقع دارند، در مراحل بعدی، درمان شامل جراحی برای برداشتن بافت سینه، شیمی درمانی و پرتودرمانی می‌باشد.
مواردی که احتمال ابتلای این نوع سرطان را افزایش می‌دهد شامل : بزرگ شدن سینه‌ها در اثر درمان دارویی یا هورمونی، بیماری شدید کبدی که به آن سیروز گفته می‌شود، بیماریها و آسیب دیدگی‌های بیضه، مصرف استروژن و … است.
علائم سرطان سینه در مردها
نشانه‌های این نوع بیماری در مردان و زنان تقریباً مشابه است، بیشتر سرطان‌های سینه در مردان با بروز توده‌هایی بر روی پستان نمایان می‌شود. با این وجود اکثر مردان جز در نشانه‌های وخیم‌تری مانند خونریزی از نوک پستان به پزشک مراجعه نمی‌کنند.
تشخیص قطعی سرطان سینه در مردان توسط پزشک با روش‌های مختلفی مانند معاینات جسمی، ماموگرافی، بیوپسی(برداشتن قسمتی از بافت برای آزمایش‌های دقیق‌تر)و … انجام می‌شود.
درمان سرطان سینه در مردان
روش‌های درمان این نوع سرطان در مردان با زنان تقریباً مشابه است. جراحی، پرتودرمانی ، شیمی درمانی ، هورمون درمانی و … برای درمان در مردان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
