بیماری میگرن میتواند باعث درد شدید یا حرکات پر قدرت نبض در یک طرف از سر شود. میگیرن معمولاً با حالت تهوع، استفراغ و حساسیت بسیار شدید به نور و صدا همراه میباشد. حملات میگرنی میتواند از چند ساعات تا چند روز بماند و درد میتواند بسیار شدید شود که در فعالیتهای روزانه اختلال ایجاد کند.
برای بعضی از افراد، یک علامت هشدار دهنده قبل یا همراه با سردرد رخ میدهد. این علامت هشدار دهنده شامل اختلال دید مانند تشعشع‌های نوری یا دید ضعیف و یا اختلالات دیگر شامل مورمور شدن یک طرف صورت، بازو، بخشی از پا و یا حتی مشکل در تکلم است.
داورها میتوانند باعث جلوگیری از بعضی انواع بیماری میگرن و کاهش درد آنها شوند. داروهایی که صحیح انتخاب شده باشند، همراه با رعایت برخی از نکات روزمره میتواند به بهبود وضعیت شما کمک کند.
علائم بیماری میگرن چیست؟
علائم میگرن میتواند یک الی دو روز قبل از سردرد آن نمایان شود. این حالت مربوط به علائم اولیه میگرن میباشد. علائم در طول این سطح میتواند شامل:
- ویار غذا
- افسردگی
- خستگی و کم انرژی بودن
- خمیازه کشیدن مکرر
- پیشفعالی
- کج خلقی
- سفتی گردن
در میگرن همراه با نکاتی که در بالا ذکر شد ممکن است اختلالاتی دیده شود، شاید مشکلاتی با بینایی، احساسات، حرکت و حرف زدن داشته باشید. مثال‌هایی از این مشکلات شامل:
- دشواری در واضح صحبت کردن
- احساس سوزش یا خارش در صورت، بازوها یا پاهای شما
- دیدن منابع نوری به صورت چشمک زن و تار بودن آنها
- از دست دادن بینایی به طور موقت
مرحله بعدی به عنوان مرحله حمله میگرنی شناخته میشود. حادترین یا شدیدترین حالت میگرن هنگامی دیده میشود که درد واقعی میگرن اتفاق می‌افتد. در بعضی افراد، درد میگرن میتواند همراه با اختلالات بینایی و سایر مشکلات رخ دهد.
از نشانه‌های میگرن افسردگی است.
علائم حمله میتواند در هرجا از ساعت‌ها تا روزها ادامه پیدا کند. علائم میگرن میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. بعضی از علائم شامل:
- افزایش حساسیت به نور و صدا
- حالت تهوع
- سرگیجه یا از حال رفتن
- درد در یک طرف سر، در سمت راست، چپ، جلو، پشت یا در شقیقه
- تپش نبض سر یا احساس سردرد
- استفراغ
بعد از مرحله حمله، فرد مرحله نهایی را تجربه خواهدکرد. در این مرحله معمولاً تغییراتی در خلق و خو و احساس وجود دارد. این حالات میتواند از سرخوشی و احساس خوشحالی فراوان تا بی‌احساس (بیتفاوت) بودن و خستگی تغییر کند. سردرد ملایم و کسل کننده ممکن است ادامه یابد.
ادامه و شدت مراحل میگرن میتواند در درجه‌های متفاوت در افراد متفاوت رخ دهد. بعضی اوقات یک مرحله رد میشود و در آن ممکن است که یک حمله میگرن بدون سردرد رخ دهد.
عواملی که باعث تحریک میگیرن و شدید شدن علائم آن میشود کدام‌اند؟
بعضی از محرکهای میگرن شامل:
- تغییر هورمونها: بعضی از زنان در دوران دوره قاعدگی، هنگام بارداری یا هنگام تخمک گذاری دچار سردردهای بسیار آزار دهنده‌ای هستند. علائم میگرن همچنین ممکن است به یائسگی، و هورمون‌هایی که برای پیشگیری از بارداری استفاده میشود مرتبط باشد. برخی از بیماری‌هایی که برای درمان آنها از هورمون درمانی استفاده میکنند ممکن است موجب سردردهای میگرنی شود.
- استرس: وقتی شما استرس دارید، مغز شما نوعی مواد شیمیایی آزاد میکند که میتواند باعث تغییر در عروق خونی شده و در نهایت منجر به سردردهای میگرنی میشود.
- مواد غذایی: بعضی از مواد غذایی و نوشیدنیها مانند پنیر کهنه، الکل و افزودنیهای مواد غذایی مانند نیترات (در پپرونی، هات داگ و کالباس) و منوسدیم گلوتامات (MSG)، ممکناست علت بیش از ۳۰درصد از میگرنها باشد.
- نادیده گرفتن وعده غذایی
- کافئین: مصرف بیش از حد کافئین که خارج از میزان عادی آن باشد میتواند باعث سردرد شود. عروق خونی به نظر میرسد که به کافئین عادت میکنند و هنگامی که شما مصرف کافئین خود را کم کنید دچار سردرد میشوید. کافیئن میتواند خود به عنوان یک درمان برای حملات حاد میگرن باشد.
- تغییرات آب و هوایی: هوای طوفانی، تغییرات در فشار هوا، بادهای قوی یا تغییرات در ارتفاع؛ همه میتوانند محرکی برای سردرد های میگرنی باشند.
- حسها: صداهای بلند، چراغهای پر نور و بوهای قوی میتواند عاملی برای میگرن باشد.
- داروها: گشاد کننده‌های عروق خونی رگ‌های شما را عریض میکنند و میتوانند محرک میگرن باشد.
- فعالیت فیزیکی: شامل ورزش کردن و رابطه جنسی میشود.
- تنباکو
- تغییرات خواب: شما ممکناست هنگامی که بیش از حد میخوابید یا به مقدار کافی نمیخوابید؛ دچار سردرد شوید.
چه چیزی باعث سردردهای میگرنی میشود؟
محققان علت اصلی میگرن ها را پیدا نکرده اند. اما بعضی از فاکتورهای مشارکت کننده که میتوانند محرک این وضعیت باشند را پیدا کرده اند که شامل تغییرات در سطوح بعضی مواد شیمیایی موجود در مغز مانند سروتونین میشود.
فاکتورهای دیگری که ممکناست محرک میگرن باشند:
- چراغهای روشن
- گرما یا سرمای شدید
- کمبود آب
- تغییر هوا
- تغییرات سطح هورمون های استروژن و پروژسترون در خانم ها در طول دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی
- استرس زیاد
- صداهای بلند
- فعالیت فیزیکی شدید
- رعایت نکردن اصولی وعده های غذایی
- تغییرات در الگوی خواب
- استفاده از داروهای معین شامل داروهای ضدبارداری خوراکی یا نیتروگلیسیرین
- بوهای غیرعادی
- غذاهای خاص
- سیگار کشیدن
- مصرف الکل
- مسافرت
اگر شما سابقه میگرن دارید پزشکتان ممکن از شما بخواهد که صفحه ای را تحت عنوان یاد دداشت کردن کارهایی که انجام می‌دهید، وعده‌های غذایی که مصرف می‌کنید و داروهایی که شما قبل از میگرنتان مصرف می‌کردید را تهیه کنید این کار میتواند به شناسایی محرکهای شما کمک کند.
بیماری میگرن چگونه تشخیص داده میشود؟
اگر شما دچار میگرن هستید و یا سابقه خانوادگی میگرنی دارید و به پزشک متخصص اعصاب مراجعه کردید، او نوع سردردها را از روی سابقه دارویی، علائم و معاینه‌های جسمی و عصب شناسی تشخیص خواهدداد.
اگر وضعیت سردرد شما به طور ناگهانی به شدت ناراحت کننده و شدید شدید؛ پزشک آزمایش‌هایی برای شما تجویز میکند که دلایل اصلی سردردها و میگرن مشخص شود:
- ام آر آی: برای تولید تصاویر قوی از مغز و عروق خونی در اسکن ام آر آی از یک میدان مغناطسی و امواج رادیویی بسیار قوی استفاده میکنند. اسکن ام آر آی به پزشکان در تشخیص تومورها، ضربهها، خونریزی مغزی، عفونتها و دیگر حالتهای مغز و سیستم عصبی (عصبشناسی) کمک میکند.
- سیتی اسکن: در سی تی اسکن از یک سری پرتوهای اشعه ی ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی دقیق از مغز استفاده میکند؛ که به پزشکان کمک میکند تا تومورها، عفونتها، آسیبهای مغزی، خونریزی مغزی و دیگر آسیبهای احتمالی پزشکی که ممکناست باعث ایجاد سردرد باشد را تشخیصدهند.
موادغذایی که میگرن را تحریک میکنند:
مصرف الکل و کافئین زیادی باعث افزایش سر درد و بیماری میگرن میشود
برخی از موادغذایی معین که ممکن است بیشتر از باقی مواد غذایی باعث ایجاد بیماری میگرن شوند که شامل موارد زیر می باشند:
- نوشیدنیهای الکی و کافئین دار
- افزودنیهای موادغذایی مانند نیترات (مواد نگهدارنده در گوشت‌های سالم)، آسپارتام (یک قند مصنوعی) یا گلوتامات مونو سدیم(MSG)
- تیرامین که به طور طبیعی در بعضی از موادغذایی وجود دارد.
هنگامی که موادغذایی تخمیر یا کهنه میشوند؛ تیرامین افزایش پیدا میکند که شامل یک سری مواد غذایی مانند بعضی از پنیرهای کهنه، سوسیس و سس سویا میباشد. با این حال تحقیقات با دقت بیشتری به برررسی نقش تیرامین در میگرن می‌پردازند؛ که ممکناست در برخی افراد یک عامل جلوگیری کننده از ایجاد سردرد باشد تا یک محرک!
فاکتورهای خطرناکی که احتمال ابتلا به بیماری میگرن را افزایش می‌یابد.
چندین عامل که شما را بیشتر مستعد داشتن میگرن میکنند، شامل:
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما به میگرن مبتلا هستند؛ بنابراین شما بیشتر در معرض امبتلا شدن به میگرن هستید.
- سن: میگرن میتواند در هر سنی آغاز شود. اگرچه شروع آن به دوران بلوغ برمیگردد؛ که در آغاز معمولاً در دوران بلوغ رخ میدهد اما در دهه‌ی سوم زندگی شما به اوج خود میرسد و به تدریج از شدت و تناوب آن در دهه‌های پیشرو کاسته میشود.
- رابطه جنسی: زنان سه برابر بیشتر به میگرن مبتلا میشوند.
- تغییرات هورمونی: برای زنانی که مبتلا به میگرن هستند، سردرد ممکن است کمی قبل یا کمی بعد از شروع قاعدگی آغازشود و ممکناست در دوران بارداری یا یائسگی تغییرکند. همچنین میگرن به طور کلی بعداز یائسگی بهبود پیدا میکند.
عوارض
مصرف مسکن‌های ترکیبی مانند اکسیدردین میگرن برای بیشتر از ۱۰ روز در ماه به مدت سه ماه و یا مصرف دوزهای بالا تر از این داروها میتواند باعث سردرد ناشی از مصرف بیش ازحد دارو شود. این مورد در موارد استفاده از آسپرین یا ایبوپروفن(Advil, motrinl B و…) برای ۱۵ روز در ماه یا تریپتان، سوماترپیتان (توزیما، ایمتریکس) یا ریزاتریپتان (Maxalt) برای بیشتر از ۹ روز در ماه نیز صدق میکند.
سردرد ناشی از مصرف بیش ازحد زمانی رخ میدهد که داروها، تسکین درد را متوقف کنند و شروع به ایجاد سردرد کنند به دنبال تشدید این درد‌ها شما از مسکن‌های بیشتری برای تسکین درد خود استفاده می‌کنید که این باعث ادامه چرخه سردردهای میگرنی میشود.
درمان
درمانهای بیماری میگرن در جهت متوقف کردن علائم و جلوگیری از حملات آینده میباشد.
بسیاری از داروهای میگرن برای درمان آن طراحی شدهاند. داروهای مورد استفاده برای مبارزه با میگرن در دو دسته گسترده قرارگیرند:
- داروهای تسکین دهنده درد:این داروها تنها به عنوان تسکین دهنده‌ی موقت درد‌های حاد و شدید میگرنی شناخته شده که از آنها هنگام حملات میگرنی استفاده میشوند و برای توقف علائم طراحی شدهاند.
- داروهای پیشگیری: این نوع از داروها مرتباً و به صورت روزانه، برای کاهش شدت یا جلوگیری از تکرار میگرنها استفاده میشوند.
- انتخاب درمان شما بستگی به شدت و تکرار سردردها، حالت تهوع و استفراغ همراه با سردرد و دیگر وضعیتهای پزشکی شما دارد.
یکی از راه کارهای درمانی برای سردردهای میگرنی داشتن خواب مفید است.
روشهای درمانی طبیعی و خانگی سردرد های میگرنی
بعضی از روشهای درمان خانگی که میتواند کمک به تسکین علائم سردردهای میگرنی کنند شامل:
- استفاده از کیسه‌ی سرد یا گرم منعطف یا ماسک برای کاهش سردرد
- استراحت در یک اتاق ساکت و تاریک
- خوابیدن در صورت لزوم
مکملهای زیر میتوانند به جلوگیری از سردردهای میگرنی کمک کنند. البته تحقیقات محدودی در مورد تاثیر آن ها وجود دارد:
- عصاره گیاهی مانند گیاه گلمینا
- منیزیم
- کوآنزیم ۱۰
- نوعی کلم مخصوص (butterbur)
- ریبوفلاوین
روشهای دیگر غیر دارویی و غیر مستقیم شامل طب سوزنی و تمرینات گردنی یا فیزیوتراپی میباشد.
قبل از استفاده از هر یک از روشهای درمانی ذکر شده افراد باید با یک پزشک صحبت کنند. محققان به هیچ وجه روشهای درمانی فوق را درمان قطعی و موثر برای میگرن نمی‌دانند.
معقول است که همیشه برای درمان به پزشک متخصص مراجعه کنیم.
راه‌های پیشگیری از بیماری میگرن چیست؟
بیماری میگرن دردناک است و میتواند زندگی شما را مختل کند. خوشبختانه، با تغییر در یک سری از الگوهای زندگی خود و ترک عادت‌های رایج میتوانید به پیشگیری میگرن کمک کنید که شامل موارد زیر میباشند:
- تغذیه منظم و حدف نکردن هیچ یک از وعده‌های غذایی
- محدودکردن میزان مصرف کافئین
- خوابیدن زیاد
- کاهش سطح استرس در زندگیت با انجام تمرینات یوگا، ذهن آگاهی یا مدیتیشن.
- محدودکردن زمان نگاه‌کردن به چراغهای روشن یا در نور مستقیم خورشید قرار گرفتن که میتوانند باعث شروع میگرن شوند.
- خاموش و روشن کردن مدام تلویزیون، رایانه و دیگر صفحه‌های نمایش و بازتاب نور آنها به چشم
- امتحان کردن یک رژیم غدایی مناسب برای شناسایی مواد غذایی حساسیت زایی که باعث ایجاد میگرن میشوند و کمک به حذف آنها.
