سیستم ایمنی بدن در برابر تهاجم عوامل خارجی (سموم، میکروارگانیسم‌ها، انگل‌ها و …) با هماهنگی مکانیسم‌های اختصاصی و غیراختصاصی از بدن دفاع می‌کند. مطالعات نشان داده است که تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن فرابکر به ویژه روغن‌های کنجد و روغن زیتون می‌تواند بدن را در برابر حملات میکروارگانیسم‌ها، باکتری‌ها یا ویروس‌ها تقویت کند. روغن‌های فرابکر حاوی ترکیبات فنلی متعددی هستند که اثرات ضدالتهابی قوی دارند. به‌عنوان مثال، اولئوکانتال موجود در روغن زیتون فرابکر، خواص ضدالتهابی مشابه ایبوپروفن دارد. این مقاله به تاثیر روغن کنجد فرابکر و روغن زیتون فرابکر بر عملکرد سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری‌های مختلف با کمک این دو روغن می‌پردازد.
سیستم ایمنی بدن چیست؟
سیستم ایمنی بدن از شبکه پیچیده‌ای از اندام‌ها، سلول‌ها و پروتئین‌ها تشکیل شده است که با عفونت مبارزه می‌کنند. مکانیسم سیستم ایمنی به گونه‌ای است که هر عاملی را که تابه‌حال شکست داده است، در حافظه گلبول‌های سفید خون (لنفوسیت‌های B و T) ثبت می‌کند. این بدان معناست که بعدها می‌تواند عامل را به‌سرعت تشخیص دهد و اگر دوباره وارد بدن شود، به‌سرعت با آن مبارزه کند. بخش‌های اصلی سیستم ایمنی بدن عبارتند از:
- گلبول‌های سفید خون
- آنتی‌بادی‌ها
- سیستم لنفاوی
- طحال
- مغز استخوان
- تیموس
- گلبول‌های سفید خون
نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن
اکثر میکروارگانیسم‌هایی که در زندگی روزمره با آن‌ها مواجه می‌شویم، قبل از ایجاد علائم و نشانه‌های قابل تشخیص بیماری، از بدن دفع می‌شوند. این پاتوژن‌های بالقوه که شامل ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها، تک‌یاخته‌ها و کرم‌ها می‌شوند، بسیار متنوع هستند و بنابراین یک سیستم دفاعی غیراختصاصی که همه انواع این مجموعه میکروسکوپی را به یک اندازه دفع کند، برای موجود زنده ضروری است. سیستم ایمنی، این نوع محافظت غیراختصاصی را از طریق تعدادی مکانیسم دفاعی انجام می‌دهد که شامل موانع فیزیکی مانند پوست، موانع شیمیایی مانند پروتئین‌های ضدمیکروبی و سلول‌هایی است که به عفونت حمله می‌کنند.
گلبول‌های سفید خون، بازیگران کلیدی سیستم ایمنی بدن هستند. آن‌ها در مغز استخوان ساخته می‌شوند و بخشی از سیستم لنفاوی به‌شمار می‌روند. گلبول‌های سفید شامل لنفوسیت‌ها (B، T و سلول‌های کشنده طبیعی) و بسیاری از انواع دیگر سلول‌های ایمنی هستند.
سایر عوامل دخیل در سیستم دفاعی و ایمنی بدن، عبارتند از:
- آنتی‌بادی‌ها: با شناسایی موادی به نام آنتی‌ژن، به بدن کمک می‌کنند تا با عوامل خارجی یا سموم تولید شده توسط آن‌ها مبارزه کند.
- سیستم مکمل: سیستم کمپلمان (مکمل) از پروتئین‌هایی تشکیل شده است که عملکرد آن‌ها مکمل کار انجام‌شده توسط آنتی‌بادی‌ها است.
- سیستم لنفاوی: شبکه‌ای از لوله‌های ظریف در سراسر بدن است که وظایف زیر را بر عهده دارد:
- مدیریت سطح مایعات در بدن
- واکنش به باکتری‌ها
- مقابله با سلول‌های سرطانی
- مقابله با فراورده‌های سلولی (سموم و مواد زائد)
- جذب مقداری از چربی‌های موجود در رژیم غذایی از روده
سیستم لنفاوی از غدد لنفاوی، رگ‌های لنفاوی و گلبول‌های سفید (لنفوسیت‌ها) تشکیل شده است.
- طحال: یک اندام تصفیه‌کننده خون است که میکروب‌ها و گلبول‌های قرمز قدیمی یا آسیب‌دیده را از بین می‌برد و اجزای سیستم ایمنی (از جمله آنتی‌بادی‌ها و لنفوسیت‌ها) را برای مبارزه با بیماری می‌سازد.
- مغز استخوان: یک بافت اسفنجی در داخل استخوان‌هاست که گلبول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌ها را می‌سازد.
- تیموس: خون را تصفیه و لنفوسیت‌های T را تولید می‌کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن کنجد و تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن زیتون از جمله راه‌هایی است که می‌تواند به بهبود عملکرد این اندام‌ها کمک کند.
راه‌های تقویت سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی برای عملکرد درست، به تعادل و هماهنگی تمام اندام‌های درگیر در این موضوع نیاز دارد. مسائل زیادی وجود دارد که محققان در مورد پیچیدگی‌ها و به‌هم پیوستگی پاسخ‌های ایمنی نمی‌دانند. درحال‌حاضر، هیچ ارتباط مستقیم علمی ثابت‌شده‌ای بین سبک زندگی و افزایش عملکرد سیستم ایمنی وجود ندارد، اما این بدان معنا نیست که تأثیرات سبک زندگی بر سیستم ایمنی، به وضوح مشاهده نشده و مورد مطالعه قرار نگرفته باشد.
محققان در حال بررسی اثرات رژیم غذایی، ورزش، سن، استرس روانی و سایر عوامل موثر بر پاسخ ایمنی بدن هستند. در این میان، استراتژی‌های کلی زندگی سالم مانند تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن کنجد فرابکر یا تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن زیتون فرابکر یا سایر روغن‌های فرابکر می‌تواند از وقوع بسیاری از بیماری‌های التهابی جلوگیری کند. بنابراین، اولین خط دفاعی بدن هر فرد، انتخاب یک سبک زندگی سالم است. پیروی از دستورالعمل‌های کلی سلامتی زیر، بهترین گامی است که می‌توانید برای حفظ عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن خود بردارید:
- سیگار نکشید.
- از رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزیجات، اسیدهای چرب سالم مانند ماهی و روغن‌های فرابکر استفاده کنید.
- ورزش کنید.
- الکل مصرف نکنید.
- خواب کافی داشته باشید.
- اقدامات لازم مانند شستن مکرر دست‌ها و پختن کامل گوشت را برای جلوگیری از انتقال میکروب، انجام دهید.
- سعی کنید استرس را به حداقل برسانید.
تاثیر روغن کنجد بر سیستم ایمنی بدن
در دوران همه‌گیری کووید-۱۹، بحران اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای در سطح جهان ایجاد شد که نشان داد حفظ و تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن تا چه اندازه مهم است. به نظر می‌رسید مرگ‌ومیر در میان افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی و وضعیت تغذیه نامناسب (سوء تغذیه) بودند، بیشتر از سایرین است. به‌همین‌دلیل مشخص شد که بهبود عملکرد سیستم ایمنی از طریق تغذیه و واکسن، موثرترین استراتژی برای مبارزه با کرونا و سایر عفونت‌های ویروسی مرتبط است.
رژیم غذایی غنی از آنتی اکسیدان ها و ترکیبات عملکردی فعال بیولوژیکی مانند روغن کنجد، می‌تواند یک مداخله تغذیه‌ای موثر برای بازگرداندن پاسخ ایمنی، کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو ایجاد کند. تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن کنجد به‌دلیل ریزمغذی‌های ضروری و بسیار فعال آن، برای افرادی که از ضعف سیستم ایمنی رنج می‌برند، توصیه می‌شود. مصرف ۲ قاشق غذاخوری روغن کنجد فرابکر در روز به محافظت از بدن در برابر بیماری‌های دیگری مانند بیماری‌های قلبی – عروقی، فشار خون بالا، دیابت، سرطان و بیماری‌های مختلف تنفسی کمک می‌کند.
تاثیر روغن زیتون بر بیماری‌های خودایمنی
اسیدهای چرب با کاهش آترواسکلروز مرتبط هستند و بر متابولیسم لیپوپروتئین اثر زیادی می‌گذارند. سلول‌های سیستم ایمنی که در رویدادهای التهابی دخیل در تصلب شرایین مشارکت می‌کنند، نشان داده‌اند که روغن زیتون دارای خواص تعدیل‌کننده ایمنی قوی بر روی این آترواسکلروز است. در یک آزمایش، مردان میانسال سالمی که در رژیم غذایی خود به مدت ۲ ماه از اسیدهای چرب روغن زیتون یا کنجد استفاده کردند، کاهش قابل توجهی در چسبندگی بین سلول‌های تک هسته‌ای خون نشان دادند که پیامدهای منفی ناشی از تأثیرات چربی رژیم غذایی بر بیماری‌های التهابی، از جمله آترواسکلروز را کاهش داد. به این‌ترتیب، مشخص شد که تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن کنجد و تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن زیتون می‌تواند به بهبود سطح عملکرد اسیدهای چرب در بدن کمک کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن کنجد و تقویت سیستم ایمنی بدن با روغن زیتون از جمله راه‌های طبیعی و مفیدی است که به بهبود و پیشگیری از بیماری‌های سیستم ایمنی بدن از جمله بیماری‌های التهابی، عفونی، آترواسکلروز، بیماری‌های قلب و عروق، دیابت و بیماری‌های خودایمنی بدن کمک می‌کند.
